Coñecendo a Johannes Kepler

(Würtemburg, actual Alemania, 1571-Ratisbona, ide., 1630) Astrónomo, matemático e físico alemán. Fillo dun mercenario -que serviu por diñeiro nas huestes do duque de Alba e desapareceu no exilio en 1589- e dunha nai sospeitosa de practicar a brujería, Johannes Kepler superou as secuelas dunha infancia desgraciada e sórdida mercé á súa tenacidade e intelixencia.

Tras estudar nos seminarios de Adelberg e Maulbronn, Kepler ingresou na Universidade de Tubinga (1588), onde cursó os estudos de teoloxía e foi tamén discípulo do copernicano Michael Mästlin. En 1594, con todo, interrompeu a súa carreira teolóxica ao aceptar unha praza como profesor de matemáticas no seminario protestante de Graz.

Catro anos máis tarde, uns meses logo de contraer un matrimonio de conveniencia, o edicto do archiduque Fernando contra os mestres protestantes obrigoulle a abandonar Austria e en 1600 trasladouse a Praga invitado por Tycho Brahe. Cando este morreu repentinamente ao ano seguinte, Kepler substituír como matemático imperial de Rodolfo II, co encargo de acabar as táboas astronómicas iniciadas por Brahe e en calidade de conselleiro astrológico, función á que recorreu con frecuencia para gañarse a vida.

En 1611 faleceron a súa esposa e un dos seus tres fillos; pouco tempo despois, tralo óbito do emperador e a subida ao trono do seu irmán Matías, foi nomeado profesor de matemáticas en Linz. Alí residiu Kepler ata que, en 1626, as dificultades económicas e o clima de inestabilidade orixinado pola guerra dos Trinta Anos levárono a Ulm, onde supervisou a impresión das Táboas rudolfinas, iniciadas por Brahe e completadas en 1624 por el mesmo utilizando as leis relativas aos movementos planetarios que aquel estableceu.

En 1628 pasou ao servizo de A. von Wallenstein, en Sagan (Silesia), quen lle prometeu, en balde, resarcirlle da débeda contraída con el pola Coroa ao longo dos anos. Un mes antes de morrer, vítima da febre, Kepler abandonara Silesia en busca dun novo emprego.

A primeira etapa na obra de Kepler, desenvolvida durante os seus anos en Graz, centrouse nos problemas relacionados coas órbitas planetarias, así como nas velocidades variables con que os planetas percórrenas, para o que partiu da concepción pitagórica segundo a cal o mundo réxese en base a unha harmonía preestablecida. Tras intentar unha solución aritmética da cuestión, creu atopar unha resposta geométrica relacionando os intervalos entre as órbitas dos seis planetas entón coñecidos cos cinco sólidos regulares. Xulgou resolver así un «misterio cosmográfico» que expuxo na súa primeira obra, Mysterium cosmographicum (O misterio cosmográfico, 1596), da que enviou un exemplar a Brahe e outro a Galileo, co cal mantivo unha esporádica relación epistolar e a quen se uniu na defensa da causa copernicana.

Durante o tempo que permaneceu en Praga, Kepler realizou un notable labor no campo da óptica: enunciou unha primeira aproximación satisfactoria da lei da refracción, distinguiu por vez primeira claramente entre os problemas físicos da visión e os seus aspectos fisiológicos, e analizou o aspecto geométrico de diversos sistemas ópticos.

Pero o traballo máis importante de Kepler foi a revisión dos esquemas cosmológicos coñecidos a partir da gran cantidade de observacións acumuladas por Brahe (en especial, as relativas a Marte), labor que desembocou na publicación, en 1609, da Astronomia nova (Nova astronomía), a obra que contiña as dúas primeiras leis chamadas de Kepler, relativas á elipticidad das órbitas e á igualdade das áreas varridas, en tempos iguais, polos radios vectores que unen os planetas co Sol.

Culminou a súa obra durante a súa estancia en Linz, onde enunciou a terceira das súas leis, que relaciona numéricamente os períodos de revolución dos planetas coas súas distancias medias ao Sol; publicouna en 1619 en Harmonices mundi (Sobre a harmonía do mundo), como unha máis das harmonías da natureza, cuxo secreto creu conseguir desvelar mercé a unha peculiar síntese entre a astronomía, a música e a geometría.