jueves, 17 de diciembre de 2015

Falemos sobre Thomas Kuhn


Cincinnati, 1922 - Cambridge, 1996) Filósofo da ciencia estadounidense. Foi profesor na Universidade de Princeton e desde 1979 en Massachusets.



Influído polo pensamento de historiadores como Koyré ou filósofos como Quine, considerou que o estudo histórico é necesario para entender como se desenvolveron as teorías científicas e para coñecer por que en certos momentos unhas teorías foron aceptadas antes que outras.



Para Kuhn, a ciencia é elaborada no seo dunha comunidade científica e non individualmente; a comunidade serve de base aos desenvolvementos científicos mediante a elaboración ou asunción dun paradigma do cal derívanse regras que fixan as regularidades. O paradigma é un contexto de validez respecto ao cal a investigación procede nunha forma similar á solución de acertijos. Cando un paradigma foi establecido polo colectivo de científicos ao que serve, os fundamentos do mesmo nunca son postos en dúbida.



Con todo, e dado que os paradigmas perden validez históricamente, Kuhn explica que cando se multiplican as anomalías (cando son máis os casos en que non se dá o previsto que aqueles en os que si se cumpre) ata o punto de que xa non llas pode obviar, o paradigma queda inservible de modo que se fai necesaria unha nova forma de validez. A natureza do coñecemento científico tal e como queda descrito por Kuhn fai comprensible o feito de que en determinados momentos históricos coexistan dous ou máis paradigmas.



O progreso científico consiste así nun proceso discontinuo que se leva a cabo a través de revolucións, e no que a instauración dun novo conxunto de temas fundamentais, que pon en crises ao precedente, prodúcese a través dunha interacción entre realidade social e estrutura conceptual da ciencia. A explicación deste proceso é posible, segundo Kuhn, facendo a distinción entre fases normais da investigación científica, caracterizadas pola aceptación e aplicación dalgúns paradigmas dominantes, e fases revolucionarias, nas que son estes mesmos fundamentos teóricos os que se poñen en cuestión por mor das anomalías que manifestan. Kuhn sostén, ademais, a existencia dunha intensa compenetración entre a evolución científica e o ambiente socio-psicolóxico, así como a inexistencia de principios que non dependan da precedente aceptación dunha particular estrutura paradigmática.



O pensamento de Thomas Kuhn quedou plasmado fundamentalmente na obra A estrutura das revolucións científicas (1962). Xunto á exposición das súas ideas, Kuhn pasa tamén revista nesta obra aos "momentos cume", aos puntos de inflexión en que o panorama científico cambia bruscamente, e a achega dun individuo abre a porta a un despregue de enerxías que pasa as posibilidades dunha soa persoa e abre outros camiños á comunidade científica (Nicolás Copérnico, Isaac Newton, Antoine Lavoisier ou Albert Einstein).



A perpetua renovación, con todo, carrexa o eclipse de coñecementos que pasan a considerarse obsoletos cando seica non se esgotaron as súas posibilidades. E non só se teñen por superados, senón que ao adoptar as metodoloxías impostas polas novas adquisiciones, queda bloqueado calquera regreso a aqueles coñecementos. Créase con iso unha forma de limitación, pois se induce a crenza de que a ciencia só pode ter un sentido.



Autor fundamental da moderna filosofía da ciencia, e un dos primeiros en analizar a lóxica do descubrimento científico baseándose na súa dimensión sociolóxica e psicolóxica, moitas escolas partidarias do relativismo cultural quixeron apropiarse das súas ideas, pese ao rexeitamento de Thomas Kuhn cara a devandita doutrina.